Dấu hiệu thiếu Canxi – Phụ huynh cần nhận biết sớm và cách khắc phục!

Mục lục

Canxi đóng vai trò nền tảng trong việc xây dựng hệ xương và răng chắc khỏe, đồng thời hỗ trợ hoạt động thần kinh – cơ, giúp trẻ phát triển toàn diện cả về thể chất lẫn trí tuệ. Tuy nhiên, tình trạng thiếu hụt canxi ở trẻ lại không hiếm gặp và thường bị cha mẹ bỏ qua do những dấu hiệu ban đầu khá mờ nhạt.

Nếu không được phát hiện và bổ sung kịp thời, trẻ có thể đối mặt với hàng loạt hệ lụy nghiêm trọng như chậm tăng trưởng chiều cao, răng mọc chậm, hay gặp các cơn chuột rút, thậm chí ảnh hưởng đến hệ miễn dịch. Vì vậy, việc sớm nhận biết những biểu hiện thiếu canxi và áp dụng giải pháp khắc phục đúng cách là vô cùng quan trọng để đảm bảo con có nền tảng sức khỏe vững chắc cho tương lai.

Dưới đây, hãy cùng nhà thuốc An Thịnh tìm hiểu về những dấu hiệu thiếu canxi ở trẻ từ đó giúp phụ huynh hiểu rõ và đưa ra cách khắc phục hiệu quả:

Vì sao trẻ thiếu canxi?

Chế độ dinh dưỡng không đầy đủ

Trẻ không uống đủ sữa hoặc sản phẩm từ sữa – vốn là nguồn Canxi chính.
Khẩu phần ăn ít các thực phẩm giàu Canxi khác như cá nhỏ ăn cả xương, tôm, cua, rau xanh đậm (rau cải xoăn, rau dền, súp lơ xanh).
Thói quen ăn uống mất cân đối: ăn nhiều thức ăn nhanh, nước ngọt có ga (làm tăng đào thải Canxi qua nước tiểu), ít ăn thực phẩm tự nhiên.

Thiếu Vitamin D

Vitamin D là “chìa khóa” giúp hấp thu Canxi ở ruột non.
Trẻ ít được tắm nắng hoặc thường xuyên che chắn quá kỹ khi ra ngoài khiến cơ thể không tự tổng hợp đủ Vitamin D.
Nếu không được bổ sung Vitamin D qua chế độ ăn (cá hồi, trứng, sữa bổ sung vi chất) hoặc thuốc, việc hấp thu Canxi sẽ kém hiệu quả dù khẩu phần ăn đủ Canxi.

Nhu cầu Canxi tăng cao trong giai đoạn phát triển

1000 ngày đầu đời (từ khi mang thai đến 2 tuổi): trẻ cần lượng Canxi lớn để phát triển xương, răng, não bộ.
Tuổi dậy thì: tốc độ tăng trưởng chiều cao nhanh, hệ xương cần nhiều Canxi hơn bình thường. Nếu cha mẹ không chú ý bổ sung, trẻ dễ bị thiếu hụt.

Rối loạn hấp thu hoặc bệnh lý

Các bệnh đường tiêu hóa: tiêu chảy mạn, viêm ruột, bệnh Celiac, không dung nạp Lactose → làm giảm khả năng hấp thu Canxi.
Các bệnh về thận: gây rối loạn cân bằng điện giải, tăng thải Canxi qua nước tiểu.
Bất thường tuyến cận giáp hoặc tuyến giáp → ảnh hưởng đến hormone điều hòa Canxi.

Sử dụng thuốc trong thời gian dài

Corticosteroid (chống viêm, hen suyễn, dị ứng) có thể làm giảm mật độ xương và tăng thải Canxi.
Thuốc chống co giật (Phenobarbital, Phenytoin…) ảnh hưởng đến chuyển hóa Vitamin D → gián tiếp gây thiếu Canxi.

Dấu hiệu nhận biết thiếu canxi ở trẻ

Biếng ăn, chán ăn

Trẻ ăn không ngon miệng, biếng ăn, chán ăn hay chỉ ăn mỗi món mình yêu thích cũng có liên quan đến việc bị thiếu Canxi.

Lý giải nguyên nhân này, các chuyên gia cho rằng nguyên tố Canxi dung nạp vào trong cơ thể trẻ không đủ dễ dẫn đến việc ăn uống không ngon. Nếu kéo dài tình trạng biếng ăn này sẽ ảnh hưởng rất lớn tới quá trình phát triển của trẻ làm tổn hại đến trí thông minh và khả năng nhận thức của trẻ.

Chậm mọc răng

Trẻ sơ sinh thường bắt đầu mọc răng từ 6 tháng tuổi. Tuy nhiên, nếu trẻ thiếu Canxi, quá trình mọc răng có thể bị trì hoãn. Một số dấu hiệu đi kèm:

Răng mọc chậm hoặc không đều.
Men răng yếu, dễ bị sâu.

Chuột rút, cứng cơ, tê tay chân

Chuột rút, cứng cơ và tê chân tay là những dấu hiệu thường gặp khi cơ thể thiếu Canxi. Chất này giữ vai trò quan trọng trong việc dẫn truyền thần kinh và co – giãn cơ.

Khi lượng Canxi trong máu giảm, cơ dễ bị kích thích quá mức dẫn đến những cơn co thắt đột ngột gây đau nhói, thường gặp ở bắp chân hay bàn chân, nhất là về đêm hoặc sau vận động.

Thiếu Canxi còn khiến cơ khó giãn hoàn toàn sau khi co, gây cảm giác nặng nề, gồng cứng, thậm chí có thể co giật nếu tình trạng nặng. Ngoài ra, rối loạn dẫn truyền thần kinh do thiếu Canxi cũng làm xuất hiện cảm giác tê bì, châm chích như kiến bò ở đầu ngón tay, ngón chân hoặc quanh miệng.

Nếu những triệu chứng này kéo dài hoặc lặp lại thường xuyên, cần chú ý bổ sung Canxi thông qua chế độ ăn giàu sữa, rau lá xanh, kết hợp vitamin D; trong trường hợp nặng nên đi khám để được chỉ định bổ sung phù hợp.

Phát triển chiều cao chậm

Canxi là một trong những dưỡng chất quan trọng ảnh hưởng đến sự phát triển xương, do đó phụ huynh cần bổ sung đầy đủ cho trẻ sơ sinh từ khi mới chào đời. Thiếu Canxi cùng một số khoáng chất khác dễ gây suy dinh dưỡng, khiến trẻ còi cọc, loãng xương và phát triển chiều cao chậm.

Canxi là yếu tố chính giúp xương chắc khỏe. Khi thiếu Canxi, trẻ dễ mắc bệnh còi xương với các biểu hiện như:

Xương mềm, dễ cong vẹo.
Chậm biết lẫy, bò hoặc đi đứng.

Hãy bổ sung Canxi qua chế độ ăn hoặc theo hướng dẫn của bác sĩ, dược sĩ để đảm bảo trẻ phát triển khỏe mạnh.

Khó ngủ, ngủ không ngon giấc

Nhiều cha mẹ đau đầu vì con khó ngủ, dù đã cố dỗ nhưng trẻ vẫn không vào giấc được. Các chuyên gia cho biết khoảng ¼ trẻ nhỏ gặp tình trạng khó ngủ hoặc mất ngủ ở mức độ khác nhau. Nguyên nhân của hiện tượng này rất đa dạng, trong đó có một nguyên nhân cần đặc biệt lưu ý là thiếu Canxi.

Canxi đóng vai trò quan trọng trong việc điều tiết cân bằng giữa trạng thái hưng phấn và ức chế của vỏ não ở trẻ nhỏ. Khi cơ thể trẻ thiếu Canxi, hoạt động trao đổi chất của hệ thần kinh trung ương bị ảnh hưởng. Trẻ chỉ có thể ngủ khi vỏ não ngừng hưng phấn, nhưng thiếu Canxi làm vỏ não duy trì trạng thái hưng phấn liên tục, không được nghỉ ngơi, dẫn đến trẻ dù đã đến giờ ngủ vẫn không thể chợp mắt, thậm chí bị mất ngủ.

Thường xuyên bị đổ mồ hôi hột ban đêm

Đổ mồ hôi hột vào ban đêm khiến trẻ khó ngủ, ngủ không ngon giấc. Theo các chuyên gia, đây là triệu chứng thiếu Canxi ở trẻ em. Ngoài ra, tình trạng này cũng có thể do thiếu Vitamin D. Vì vậy, ngay cả khi thời tiết không quá nóng và nhiệt độ trong phòng không quá cao, mà trẻ vẫn đổ mồ hôi hột thường xuyên khi ngủ thì mẹ nên cân nhắc việc bổ sung Canxi cho bé.

Đổ mồ hôi hột có thể do nhiều nguyên nhân, trong đó đặc điểm sinh lý và thần kinh của trẻ chưa hoàn thiện cùng các yếu tố môi trường thường là nguyên nhân chính khiến trẻ đổ mồ hôi về đêm. Đổ mồ hôi cũng gặp ở trẻ thiếu Canxi nhưng thường đi kèm với các triệu chứng khác.

Biết đi muộn

Trẻ biết đi muộn có thể là dấu hiệu cảnh báo tình trạng thiếu Canxi – vi chất quan trọng giúp xương chắc khỏe và hỗ trợ vận động cơ bắp. Khi thiếu Canxi, hệ cơ xương yếu đi, khiến trẻ ngại đứng, lười đi và dễ mất thăng bằng. Nếu không được bổ sung kịp thời, tình trạng này có thể ảnh hưởng đến quá trình phát triển vận động và hạn chế chiều cao của trẻ trong tương lai.

Rụng tóc

Một trong những biểu hiện rõ ràng của thiếu Canxi là tóc rụng ở vùng sau đầu, tạo thành hình vành khăn. Đây là do:

Trẻ đổ nhiều mồ hôi khi ngủ, gây ma sát với gối.
Thiếu Canxi làm yếu chân tóc, dẫn đến rụng tóc nhiều.

Nếu nhận thấy dấu hiệu này, phụ huynh cần kiểm tra thêm các triệu chứng khác để có giải pháp phù hợp. Có thể rụng tóc nhưng không rõ hình vành khăn, còn hình vành khăn có thể do tư thế ngủ hoặc vấn đề về da đầu.

Nếu có rụng tóc diện rộng, đây là biểu hiện hiếm gặp của còi xương khiếm khuyết receptor Vitamin D.

Quấy khóc nhiều, khó chịu không rõ lý do

Thiếu Canxi khiến trẻ thường xuyên cảm thấy khó chịu, dễ cáu gắt hoặc quấy khóc không rõ nguyên nhân. Điều này xuất phát từ:

Hệ thần kinh bị kích thích quá mức.
Sự mất cân bằng trong cơ thể do thiếu Canxi.

Nếu bé quấy khóc kéo dài, hãy đưa trẻ đi khám để được tư vấn và kiểm tra nồng độ Canxi.

Hậu quả

Ảnh hưởng đến hệ xương và răng

Trẻ bị còi xương, xương mềm và yếu, dễ bị biến dạng như chân vòng kiềng, gù lưng hoặc vẹo cột sống.
Quá trình mọc răng chậm, răng dễ sâu, men răng kém chắc, gây ảnh hưởng đến khả năng nhai và phát âm.
Tốc độ tăng trưởng chiều cao chậm, thấp bé hơn so với bạn bè cùng lứa.

Rối loạn thần kinh – cơ

Trẻ thường xuyên quấy khóc, khó ngủ, dễ giật mình.
Xuất hiện tình trạng co giật, run tay chân, thậm chí co thắt thanh quản gây khó thở, nguy hiểm đến tính mạng.
Trẻ có thể bị chuột rút, tê bì tay chân, vận động kém linh hoạt.

Suy giảm hệ miễn dịch

Dễ bị nhiễm trùng hô hấp như ho, viêm phế quản, viêm phổi.
Thường xuyên ốm vặt, sức đề kháng yếu, khó hồi phục sau khi mắc bệnh.
Ảnh hưởng đến việc duy trì sức khỏe tổng thể và khả năng học tập, vui chơi.

Ảnh hưởng lâu dài đến sự phát triển

Trẻ có nguy cơ thấp bé, chậm lớn, hạn chế phát triển chiều cao tối đa khi trưởng thành.
Trí não phát triển không toàn diện, ảnh hưởng đến khả năng ghi nhớ, tư duy và học tập.
Dễ dẫn đến tâm lý tự ti khi trẻ không theo kịp bạn bè về thể chất lẫn trí tuệ.

Cách khắc phục khi trẻ thiếu Canxi

Khi trẻ thiếu Canxi, ba mẹ nên làm gì là điều phụ huynh quan tâm. Ba mẹ có thể bổ sung lượng Canxi thiếu hụt thông qua chế độ ăn uống hoặc sử dụng thuốc tiêm tĩnh mạch theo hướng dẫn của bác sĩ.

Tăng cường thực phẩm Canxi và Vitamin D

Khi trẻ thiếu Canxi có thể ăn bổ sung những thực phẩm sau đây:

Thực phẩm giàu Canxi và Vitamin D: Sữa tươi, sữa chua, phô mai, đậu phụ, cá hồi, cá ngừ, ngũ cốc, nước cam.
Thực phẩm giàu Canxi nhưng ít Vitamin D: Cải xoăn, cải kale, cải ngọt, rau dền, súp lơ xanh, hoặc hạnh nhân.
Thực phẩm giàu Vitamin D nhưng ít Canxi: Nấm, lòng đỏ trứng, thịt lợn.

Với những nhóm thực phẩm này, mẹ có thể chế biến những bữa ăn chính và bữa phụ cho trẻ. Ngoài ra, có thể bổ sung Vitamin D cho trẻ bằng cách tắm nắng, chơi thể thao ngoài trời.

Uống bổ sung canxi

Trẻ có thể dùng các sản phẩm bổ sung Canxi để bù đắp lượng Canxi thiếu hụt. Mẹ có thể dễ dàng mua tại các cửa hàng uy tín phù hợp với từng độ tuổi khác nhau.
Tùy vào độ tuổi và sở thích của trẻ mà có thể lựa chọn Canxi dạng viên, dạng sủi, dạng cốm, dạng siro hay dạng ống nước. Nên cho trẻ uống Canxi cùng với Vitamin D3 để nâng cao khả năng hấp thụ và hiệu quả phát triển xương.
Nên cho trẻ uống Canxi vào buổi sáng hoặc chiều. Đây là thời điểm tốt nhất để cơ thể hấp thụ Canxi tốt nhất và hạn chế nguy cơ sỏi thận do Canxi tích tụ trong thận. Đối với trẻ thiếu Canxi trầm trọng, biếng ăn cần đi khám bác sĩ để được tư vấn chế độ ăn uống phù hợp.

Đưa trẻ đến gặp bác sĩ để thăm khám

Ba mẹ nên đưa trẻ đi khám trong 2 trường hợp:

Trẻ có các triệu chứng thiếu Canxi trầm trọng như mệt mỏi, nôn trớ, co giật.
Mẹ có tiền sử tiểu đường thai kỳ.

Những trường hợp này cần nhập viện và điều trị bằng canxi tĩnh mạch. Khi tình trạng ổn định, trẻ tiếp tục được bổ sung canxi qua thực phẩm và viên uống. Trẻ thiếu canxi nhẹ cũng có thể đi khám bác sĩ để được đánh giá chính xác tình trạng canxi hiện tại và nhận lời khuyên về dinh dưỡng, cách bổ sung canxi qua đường uống và thực phẩm phù hợp nhất.

Kết luận

Trẻ thiếu Canxi ảnh hưởng rất nhiều đến sức khỏe và sự phát triển sau này. Trẻ thiếu Canxi giai đoạn đầu có biểu hiện không rõ ràng do đó ba mẹ cần theo dõi cân nặng, chiều cao, tình trạng biếng ăn của trẻ hàng ngày. Nếu phát hiện sớm dấu hiệu trẻ thiếu Canxi thì bổ sung Canxi ngay bằng chế độ ăn uống. Nếu có dấu hiệu nghiêm trọng cần đưa trẻ đến bệnh viện càng sớm càng tốt để được điều trị.

Nếu cần tư vấn thêm về cách lựa chọn sản phẩm phù hợp với từng độ tuổi, liều dùng an toàn và cách kết hợp các vi chất hiệu quả, đừng ngần ngại liên hệ với đội ngũ dược sĩ tại nhà thuốc An Thịnh. Chúng tôi luôn sẵn sàng đồng hành cùng bạn trong hành trình chăm sóc sức khỏe cho con trẻ.